Onderwijs Der Zeevaert ofte de Konst der stuurluijden Int Jaer 1727.

1727 - 1732

197 bl.

21 x 32 cm

manuscript, handschrift

In deze band zijn talloze uitwerkingen van zeevaartkundige vraagstukken te vinden, opgetekend door C.J. Boombaar. De vele functionele illustraties bij de tekst zijn vaak met prachtige schilderingen versierd. In de tekst wordt soms verwezen naar het werk van Gietermaker, maar het manuscript volgt de opdrachten in dit boek niet. Het lijkt erop dat Boombaar opdrachten die hij op school kreeg heeft uitgewerkt in dit boek. Steeds staat na een aantal uitwerkingen een aantekening in de trant van: "Bij mij Cornelis Jansz Boombaar van tOogh Anno 1727 Den 6 september in school oop een saterdagh."
Bij nader onderzoek blijkt, dat bij de theorie en vraagstukken die behandeld worden verschillende zeevaartkundige werken gebruikt zijn. Soms worden verwijzingen gegeven bijv. op f.44r: "dit gesogt in de Schatkamer van Claas Hendricksz Gietermaker foly 56" en f.153r "Hier Volgt Nu de 5 voovallen uijt de Nieroper Schatkamer Pagie 269". Verder vertoont het eerste gedeelte van het manuscript sterke overeenkomst met het eerste gedeelte van "De nieuwe Hoornse schatkamer ofte konst der zeevaart" (ca. 1723) van Jan Albertsz. van Dam (sign.: E 1056). Ook lijkt Boombaar gebruik te hebben gemaakt van "De Zeemans Wegh/wyser, Waar in klaar en volkoomen beschreven wort al 't geene tot 't Onderwijs des Stuurmans konst noodig en nut is" van Claas Jansz. Vooght. (De laatste druk voor 1727 in deze bibliotheek: die uit 1706, sign. Mi 81-212). Bijv. op f.62r staat een afbeelding van een gradenboog. De illustratie en de tekst erboven komen sterk overeen met Vooght (p.329). De afbeelding van de spiegelboog op f.63r komt overeen met die in Vooght (p.331).

Over de instrumenten in dit handschrift zie: Nicolàs de Hilster. Navigation on Wood: Wooden Navigational Instruments 1590-1731 : An analysis of early modern western instruments for celestial navigation, their origins, mathematical concepts and accuracies (Castricum 2018) p. 223, 305, 319.

E-0341

zeevaartkunde, tijdrekenkunde

Cornelis Jansz. Boombaar